Oproep: uitgevers, luister naar noodzaak indexatie freelancetarieven
7 januari 2019

Vergoedingen, tarieven en honoraria voor freelance werk in de journalistiek moeten omhoog, te beginnen met indexering. De Auteursbond, De Coöperatie en de NVJ vragen hier aandacht voor in een brief aan de Mediafederatie, de koepelorganisatie van uitgevers van kranten en tijdschriften.

De brief is een vervolg op de oproep aan freelancers om zelf indexering toe te passen op hun afspraken met opdrachtgevers. Grote uitgevers hebben volgens de drie organisaties een zetje nodig om zelfstandige journalisten de ruimte te geven voor indexering. Dat is simpelweg een noodzaak om het toch al lage inkomen van freelance journalisten niet verder terug te laten vallen. De kosten van levensonderhoud en de kosten van het drijven van een journalistieke freelancepraktijk zijn gestegen. Op basis van de consumentenprijsindex van het CBS is bijvoorbeeld vast te stellen dat een in 2015 gemaakte tariefafspraak nu toe is aan indexering met 4,32 procent. De tabel onder dit bericht geeft nog meer suggesties voor indexering.

Bijstelling van de tarieven en honoraria is des te meer nodig omdat het gemiddelde inkomen van freelance journalisten niet in overeenstemming is met de professionele eisen die aan hun werk worden gesteld, zoals vermeld in de diverse edities van de Monitor Freelancers en Media; een belastbaar jaarinkomen van 26.000 euro valt onmogelijk te verdedigen voor een vakbekwame journalist, die een wezenlijke bijdrage levert aan de publicaties van de bij de Mediafederatie aangesloten bedrijven. Deze aanhoudende onderbetaling is een gevaar voor de kwaliteit van de journalistiek.

Lees de brief aan de Mediafederatie.

Nederlandse e-boeken straks sneller bij digitale bibliotheek
24 oktober 2018

De Auteursbond heeft samen met  Minister Ingrid Van Engelshoven van OCW , Lira, Pictoright, de KB , de Groep Algemene Uitgevers (GAU) en de Vereniging Openbare Bibliotheken een convenant getekend met afspraken over de uitlening van e-boeken. Hierin is afgesproken dat nieuwe e-boeken van Nederlandse uitgevers voortaan veel sneller bij de bibliotheek geleend kunnen worden.

Door de overeenkomst komen er meer actuele boeken beschikbaar. Nu telt de online Bibliotheek 21.000 e-boeken, de verwachting is dat dit er eind volgend jaar 27.000 zijn.

Per uitlening

Minister Van Engelshoven is blij met de afspraken. Niet alleen omdat er nu meer boeken beschikbaar komen, maar ook omdat de betrokkenen voortaan per uitlening worden betaald. De opbrengst gaat voor de helft naar de uitgever en voor de andere helft naar de schrijver, vertaler of illustrator. Van Engelshoven stelt voor de uitbreiding en actualisering van de e-boekencollectie een budget beschikbaar dat oploopt tot 3 miljoen euro in 2021. De nieuwe afspraken gaan gelden vanaf 1 januari volgend jaar.

Btw-tarief omlaag

Gisteren werd bekend dat het btw-tarief op digitale publicaties gaat dalen, waardoor onder andere e-boeken goedkoper worden. De EU-lidstaten bereikten daarover een akkoord. Het tarief daalt van 21 naar 9 procent, terwijl het tarief voor papieren uitgaven stijgt van 6 naar 9 procent. Nederland wil de nieuwe regeling snel in laten gaan, maar wanneer dat gaat gebeuren is nog niet duidelijk.

Het convenant is op 24 oktober gepubliceerd in de Staatscourant.

Filmmakers winnen zaak en krijgen hogere royaltyvergoeding
7 augustus 2018

De regisseur en scenarioschrijver van de film Soof zijn door de Geschillencommissie Auteurscontractenrecht in het gelijk gesteld in de zaak die zij aanspanden tegen de producent van de film over een aanvullende royaltyvergoeding vanwege het grote succes van de film. Soof haalde bijna 8 miljoen op aan kaartverkoop.

Op grond van art. 25d Auteurswet (‘bestsellerbepaling’) hebben makers recht op een aanvullende vergoeding, wanneer de reeds overeengekomen vergoeding een ernstige onevenredigheid vertoont in verhouding tot de exploitatie-opbrengst. Dat was hier het geval. Waar de producenten 50% ontvingen van (een deel van) de exploitatie-opbrengst, ontvingen regisseur en scenarioschrijver 7% resp. 5%. Volgens de Geschillencommissie is dat een ernstige onevenredigheid, nu vaststaat dat beide makers “een essentiële bijdrage hebben geleverd aan het succes van de film”.

Het beroep op de bestsellerbepaling slaagt dus. Een aanvulling van de royaltyvergoeding met 5% wordt redelijk geacht. Producenten zijn nu gehouden deze te betalen aan regisseur en scenarioschrijver.

Wat betekent dit voor de praktijk van makers?

Dit is de allereerste uitspraak van de Geschillencommissie. Tegen een achtergrond van makers die zeer terughoudend zijn om naar de commissie te stappen (kan niet anoniem, dus wat zijn de gevolgen voor je reputatie en je eigen praktijk?), en het leeuwendeel van de exploitanten dat niet bereid is zich bij de commissie aan te sluiten, is het belangrijk dat de commissie met deze uitspraak makers een steun in de rug geeft.

Uiteraard is het niet zo dat vanaf nu elke maker standaard 10-12% royaltyvergoeding kan eisen, als sprake is van een bestseller. Elk werk is anders, elke bijdrage van de maker daaraan is anders, elk budget en elke exploitatie-opbrengst zijn anders etc. Altijd dient een vergelijking gemaakt te worden tussen de opbrengst en de daartegenoverstaande vergoeding aan de maker, en tussen de prestaties die maker en exploitant hebben verricht. Dat is maatwerk.

Deze zaak ging over een film. Maar de bestsellerbepaling geldt voor elke maker, die een overeenkomst heeft gesloten om zijn/haar werk door een wederpartij te laten exploiteren. Dus ook schrijvers en vertalers van kinderboeken, schoolboeken, romans, essays en losse artikelen kunnen zich hierop beroepen.

De Auteursbond blijft deze zaak op de voet volgen, en zal haar leden hierover informeren.

 

Lees hier de uitspraak van de Geschillencommissie.

Lees hier de eigen uitleg van de regisseur over de kwestie.

Geld voor onderzoek en onderzoeksplannen
2 augustus 2018

Mooi journalistiek idee, maar geen ruimte in de agenda om het volledig op eigen risico uit te werken? De nieuwe regeling voor steun aan onderzoeksjournalistiek kan sinds kort ook researchbudget beschikbaar stellen. De sectie Freelance Journalisten van de Auteursbond is verheugd over deze uitbreiding van de mogelijkheden om zelfstandige journalisten te ondersteunen bij hun werk. De maximale researchsubsidie van 3.500 euro kan precies de aanmoediging zijn om een interessante productie over de drempel te helpen. Denk daarbij zeker ook aan regionale en lokale onderzoeken. Voor dat werkterrein is een deel van het budget nadrukkelijk gereserveerd.

Het subsidiegeld komt uit de 5 miljoen die het regeerakkoord beschikbaar heeft gesteld voor onderzoeksjournalistiek. Het Fonds Bijzondere Journalistieke projecten is een van de organisaties die het geld gaat verdelen. Bij Fonds BJP is projectleider Henk Bas aangesteld om de regeling uit te voeren. Hij is bereikbaar voor iedereen die een aanvraag in wil dienen, en adviseert om altijd vooroverleg te houden. Contact leggen kan per mail en telefonisch: +31 6 12 99 05 77

Onderzoeksjournalistiek is voor freelancers riskant terrein: er gaat veel tijd in zitten en het resultaat is onzeker. De ondersteuning van research moet dat risico verminderen. Het fonds beseft dat de uitkomst van de research in sommige gevallen kan zijn dat er toch geen publicatie tot stand komt. Aanvragen om ondersteuning van research moeten wel laten zien dat er aanleiding is om het onderzoek te beginnen. Ze worden onder andere getoetst aan de definitie van onderzoeksjournalistiek zoals die geldt bij de VVOJ, de Vlaams-Nederlandse Vereniging van Onderzoeksjournalisten.

Net zoals bij de bestaande regeling van Fonds BJP moet de aanvrager een intentieverklaring hebben van een medium dat interesse heeft om het eindresultaat te publiceren. De beoordeling gebeurt door een commissie van het bestuur van het fonds, aangevuld met adviseurs uit de praktijk. De steunregeling voor onderzoeksjournalistiek subsidieert niet alleen tekst maar ook beeld, geluid en multimediale producties, of combinaties daarvan.

Heb je nu al een idee, dan kun je het in de eerste aanvraagronde indienen tot 27 augustus. De volgende deadline is 29 oktober.

Werken voor een kratje bier… en meer onbillijke voorstellen
21 juni 2018

Het inkomen van makers en werkenden in de cultuur staat hoog op de politieke agenda. Het feit dat in de culturele sector sprake is van zeer scheve arbeidsverhoudingen wordt breed als een probleem ervaren, binnen de Tweede Kamer en binnen het kabinet. Het auteurs- en naburig recht, voor makers, essentieel voor het verkrijgen van inkomen, lijkt daarbij soms onderbelicht.

Bijna drie jaar geleden, op 1 juli 2015, werd het auteurscontractenrecht ingevoerd: een wettelijke bescherming van auteurs en artiesten tegen wurgcontracten. De bedoeling was makers niet langer aan het kortste eind te laten trekken, hen de ruimte te geven om te kunnen onderhandelen over goede voorwaarden en billijke vergoedingen. Vooralsnog zijn de effecten van de nieuwe wetgeving beperkt.

Erwin Angad-Gaur (voorzitter Platform Makers): “De nieuwe minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft een belangrijke sleutel in handen tot een werkelijk werkend Auteurscontractenrecht. De overheid zelf, als opdrachtgever en als subsidiegever, kan belangrijke stappen zetten om de wet alsnog, ook in huidige vorm, tot leven te brengen.

Het grootste probleem is dat de sterkste marktpartijen de wet vooralsnog grotendeels negeren. Zelfs de door de overheid gesubsidieerde publieke omroep gaat door met onwenselijke contractpraktijken en weigert zich in te schrijven bij de geschillencommissie Auteurscontractenrecht. Dat is eigenlijk niet uit te leggen.” In “Werken voor een kratje bier… en meer onbillijke voorstellen” spreken diverse makers zich, soms anoniem, uit over de huidige contractpraktijk.

Angad-Gaur: “Helaas is het nog altijd nodig makers de garantie van anonimiteit te bieden. De angst niet langer ingehuurd te worden als men als ‘moeilijk’ te boek staat, is nog steeds reëel. Het is illustratief voor de zwaarte en de hardnekkigheid van het probleem. Makers via de wet extra rechten geven is mooi, maar ze moeten ook geholpen worden dat recht
daadwerkelijk te kunnen concretiseren. Daar wringt voor een groot deel de schoen.”

Download Werken voor een kratje bier… en meer onbillijke voorstellen

Download Brief aan de Tweede Kamer

www.platformmakers.nl